Knaagdier & Konijn

Gebitsproblemen

Behandeling knaagdier & konijn

Knaagdieren en konijnen vormen een bijzonder aandachtsgebied voor VVKA. Dierenarts Evelyne Ledeboer legt zich al geruime tijd toe op de behandeling van deze dieren en heeft dus een ruime ervaring opgebouwd. Als veterinair tandheelkundige is zij bovendien in staat om gebitsproblemen bij deze groep te verhelpen.

Gebitsproblemen bij knaagdieren en konijnen

Gebitsproblemen komen veel voor bij konijnen. De oorzaak hiervan ligt onder andere in het feit dat de tanden en kiezen van konijnen na doorkomen blijven groeien en niet zoals bij mens, hond en kat stoppen met groeien zodra ze de volwassen grootte hebben bereikt. Tegenover dit permentente doorgroeien staat ook een continue slijtage door het langs elkaar schuren van de tanden en kiezen van de boven- en onderkaak. De ondersnijtanden slijten op de bovensnijtanden en de daarachter gelegen stifttandjes en de boven- en onderkiezen slijten ook op elkaar af. Door optredende standveranderingen gedurende het leven, kan dit slijtageproces verstoord raken. Het meest voorkomende gebitsprobleem van konijnen ten gevolge hiervan is het niet meer goed afslijten van de kiezen. Men ziet dan dat de bovenkiezen aan de buitenkant te lang worden en in de wang gaan prikken en de onderkiezen worden aan de binnenkant te lang en prikken in de tong. Door de kauwbewegingen waarbij de kiezen langs de tong gaan, kan de tong ernstig beschadigd raken. Het prikken van de kiezen in wangen en tong doet natuurlijk pijn en daardoor wil het konijn niet meer eten. Wat de eigenaar zal opvallen is dat het konijn eerst minder van het hardvoer eet, maar nog wel groen en zacht voer wil eten, maar tenslotte stopt het konijn helemaal met eten. De behandeling zal in bijna alle gevallen bestaan uit het afslijpen van de scherpe kiezen. Dit moet eigenlijk altijd onder narcose gebeuren, omdat anders de achterste kiezen zeer slecht te bereiken zijn.

Olifanttanden

 

Maar ook de snijtanden kunnen problemen opleveren. Als hier de afslijting niet goed gaat kan het konijn zogenaamde ‘olifanttanden’ ontwikkelen. Ook hier bestaat de therapie uit het afslijpen van de te lange tanden (dit hoeft zelden onder narcose te gebeuren, maar lukt meestal goed als het konijn rustig op schoot bij de eigenaar zit), maar indien de klachten steeds terug blijven keren (hetgeen meestal het geval is) is het te overwegen om de snijtanden (en stifttanden) te trekken. Een konijn kan zich uitstekend redden zonder deze snijtanden. Het steeds te ver doorgroeien van de snijtanden kan, als men het te laat opmerkt door het veroorzaken van wondjes, pijnlijk zijn en het slijpen geeft toch ook altijd wat stress.

Te lange onderkaak

We geven een voorbeeld van een vier maanden oud konijntje, dat werd aangeboden omdat hij zo moeilijk at. Bij het bekijken van het gebit bleek dat het diertje een te lange onderkaak had, waardoor de ondersnijtanden voor de bovensnijtanden stonden. Hierdoor sleten ze niet af op de bovensnijtanden en de stifttanden. Gevolg was dus zeer lange ondersnijtanden die onder de bovenlip doorgroeiden en lange bovensnijtanden die doorgegroeid waren en in hun kromming bijna het gehemelte raakten. Daar de eigenaar het niet zag zitten om de rest van het leven van het diertje steeds terug te moeten komen voor het tandenslijpen en vroeg daarom om de snijtanden te verwijderen.
Echter, omdat dit konijntje nog volop in de groei is, zijn we een andere oplossing gaan verzinnen. Als het namelijk mogelijk zou zijn om de ondersnijtanden achter de bovensnijtanden te krijgen, zou daardoor al de groei van de onderkaak geremd worden en als de bovenkaak dan doorgroeit zou er mogelijk weer een normale situatie kunnen ontstaan.

Behandeling

Om dit te bereiken hebben we de tanden eerst ingekort tot een lengte waarbij ze elkaar tot op twee tot drie mm naderen, maar niet raken. Vervolgens hebben we de ondertanden aan de voorkant schuin afgeslepen en de boven tanden aan de achterkant ook schuin weggeslepen. Hierdoor komt de voorkant van de ondertanden één tot twee mm minder naar voren en is de achterkant van de boventanden in verhouding juist één tot twee mm naar voren verplaatst. Tenslotte hebben we met composiet (het materiaal waar normaal gesproken vullingen van worden gemaakt), aan de voorkant nog een extra stukje ‘glijbaan’ gemaakt waarlangs de ondertanden achter de bovensnijtanden langs kunnen glijden.

Beugel

Door middel van het slijpen van boven- en onder snijtanden en het aanbrengen van het composiet is er een schuine rand ontstaan waarlangs de ondersnijtanden achter de bovensnijtanden moeten glijden, om zo de normale stand te verkrijgen. Na twee weken kwam het konijntje terug voor controle, net op die dag was de composiet glijbaan van de tanden afgebroken vertelde de eigenaar. Bij het bekijken van het gebit was toch al het resultaat van twee weken een “beugel” zichtbaar. De ondersnijtanden leken al net achter de bovensnijtanden te gaan glijden. We hebben besloten om deze keer niet opnieuw een composietvulling aan te leggen, maar nogmaals de ondersnijtanden aan de voorkant schuin te slijpen en de bovensnijtanden aan de achterkant te slijpen.